Vlielant verzamelt

Blikken, mechanisch speelgoed. Vanaf jaren '50 vorige eeuw. Eerste keus Duitsland, tweede Japan. Heimwee? Nostalgie? Ongetwijfeld. Maar er is meer. Pure bewondering. Tijdloze fascinatie. Het is zo mooi gemaakt, zo knap verzonnen. En er is nog veel meer. Voorbeeld.

Dit is de Technofix Kurbelbahn, made in U.S. Zone, Germany, eerste decennium na de Tweede Wereldoorlog. Twee ruimteschipachtige autootjes rijden af en aan over kantelende blikken glijbaantjes tegen een achtergrond van wolkenkrabbers en hightech kantoorgebouwen. Ik verzamel geen speelgoed.
ik verzamel visioenen.

Het tafereel komt rechtstreeks uit de schoolbladen van die jaren. Taptoe. Blikopener.
"De Stad van de Toekomst" of, nog indrukwekkender, "De Stad van het Jaar 2000". Dat was toen nog een halve eeuw weg, dat was De Toekomst. Hemelbestormende architectuur, uitgevoerd in glas en metaal. Monorails en gracieus tussen de gebouwen door zwevende voertuigen waarvoor nog niemand een naam heeft verzonnen. Hover-auto? Suismobiel? Of gewoon, onbenoemd en in zwijgende afwachting, de Auto van het Jaar 2000? Het zijn beelden uit een tijd dat de toekomst met ontzag, maar vooral met vertrouwen tegemoet werd gezien. Vertrouwen in de techniek die een tijdperk ging scheppen waarin het leven voor iedereen comfortabeler zou worden. Misschien niet gelukkiger, maar afijn, dat weet je tenslotte nooit helemaal zeker. Geluk blijft een ongrijpbaar begrip. Comfort is iets anders.

Comfort valt te verwezenlijken. De maakbare toekomst in contrast tot de maatschappelijke utopie. Macht aan de technici, ruim baan voor de ingenieurs en weg met de filosofen. Een korte periode van ongeremd optimisme.

In het jaar 2000 moest  het niet zo ver zijn, dan zou  het zo ver zijn. Het is, in de relatief korte tijd van een halve eeuw - de tijd van een generatie - nogal een contrast met de uiteindelijke toekomstvisioenen van het jaar 2000 zelf. Visioenen waarin de techniek zich tegen de mens keert, waarin machines de macht overnemen en computers eigen virtuele werelden scheppen om de mens met terugwerkende kracht te reduceren tot robot of kweekbatterij. Op de helft van de vorige eeuw gingen we nog naar de maan. En verder.