NUTTELOOS VERTELD - OVERBODIG VERTAALD

              Zinloze informatie [1]

We leven in een wereld die gebaseerd is op en in toenemende mate afhankelijk wordt van steeds grotere volumes op meerdere manieren benaderbare informatie.

Het is waarschijnlijk nog waar ook. En allicht, op die melodie had ik deze website ook kunnen openen. Als hij wél bedoeld was geweest voor commerciële doeleinden.

Want dat pontonnetje is dan snel gelegd, hoor. Daar is geen hemelbestormende brug over de schone blauwe – en behoorlijk brede – Donau voor nodig. Dit soort slootjes, pfoeh…

Want dan moet die informatie ook vertaald worden, zeker? Dacht ik al. En er was nogal veel van, zei u? Steeds meer zelfs? Moet je kijken. Case closed, zou ik denken.

Dus, mensen, als u wat te zeggen hebt, en dat hebt u blijkbaar, in toenemende mate nog wel, spreek met Vlielant en alles komt – van Zweden tot Zuid-Afrika segmaar – dik voor elkaar.

Vlielant mag in zijn vrije tijd best graag een wijd gapend open deurtje intrappen, dat is het probleem niet. Als er geen deuren bij de hand zijn vinden we wel een raam. Iets om er uit te gooien is ook snel bij elkaar geraapt. Al is het maar wat informatie die we niet nodig hebben.

Want als dat intussen nou echt zo erg en missie-kritiek en volume-toenemend is, met die informatie en zo, en het mondiale belang dat het kennelijk heeft, in combinatie met de wereldwijde wildgroei die het klaarblijkelijk vertoont, kunnen we dan misschien wat zorgvuldiger omgaan met het creëren van overbodige informatie? Ik zeg nu ook maar iets hoor. Ik gooi het in de groep, bij wijze van spreken.

Want er is al zoveel van. En het wordt alsmaar meer. Zeggen ze. Blijven ze alsmaar beweren. Dus als het nou echt af en toe, aantoonbaar, evident, zonder behoefte aan al te veel verdere discussie, echt nergens goed voor is, zullen we het dan gewoon een keer laten? Dat kan namelijk ook. We kunnen het ook laten. Maar dat doen we alsmaar niet. Dat is het probleem.

Ik citeer uit een willekeurige Vara Gids.

Net 5, 20:30, Buffy the Vampire Slayer. Amerikaanse komische actieserie. Willow heeft de Buffybot gerepareerd zodat de wereld geen idee heeft wat de waarheid is.

Einde citaat, einde bericht.

In een duister universum opent zich een gigantisch raam. Ik merk dat ik geen flauw idee heb van de betekenis of bedoeling van deze informatie. Misschien komt dat omdat ik genoemde Amerikaanse komische actieserie nooit heb bekeken. Dat kan ermee te maken hebben. Of anders werkt die Buffybot wel heel erg goed. De wereld heeft geen idee meer. Niet u en ik en de Nederlandse Spoorwegen. Iedereen is het spoor kwijt.

Wat is dit voor informatie? Of is het niet eens informatie? We kunnen het  ook flauwekul noemen en dan zijn we er meteen klaar mee, maar dat is meestal niet de beste optie. Tenzij je geen zin hebt om erover na te denken. Want de mededeling - dát is het op z'n minst - is evenzogoed wel uitdrukkelijk informatief van intentie en dat geldt niet per definitie voor alle vormen van informatie. Waarover later meer. Maar zou er één levende ziel zijn die op grond van deze informatie zijn of haar avond-indeling gaat omgooien?

Ho wacht, nee, dat mogen we niet missen dan? Of omgekeerd -  Mwaaah... dan slaan we Buffy deze week maar eens over.

Normaal gesproken doet het er ook niet toe. Je ziet het staan, je slaat het over, je denkt er niet bij na. Maar ik sta er nu toevallig bij stil. En dan wil je het weten ook. Waar is dit in godsnaam goed voor? En hoe komt het in vredesnaam tot stand?

In een op zich al vrij ernstig geval is er een medewerker of -ster van de Vara Gids die een week voor uitzending alle geprogrammeerde televisieseries bekijkt en samenvattinkjes van de inhoud opstelt. In een volgend, bedenkelijker maar altijd nog alleszins plausibel scenario, heeft die redacteur of -trice dan weer iemand boven zich – de alom gevreesde reviewster – die de concepten proefleest en corrigeert. Redigeert. Aanpast. Verbetert. Want eerst stond er bijvoorbeeld dat Willow de smorige Buffybot weer “tot leven had gewekt” en dat vond de reviewster overbodig beeldend, vooral omdat in het begin van de onderhavige aflevering toch duidelijk te zien is hoe Willow met schroevendraaier en soldeerbout aan de haal gaat, ik doe er nu ook maar een gooi naar, dus van bezweringen of toverspreuken – wat de formulering tot leven wekken zou kunnen suggereren -  is duidelijk geen sprake. Dan noem ik het dus gewoon repareren. Niet dan? Ja toch? Heb ik gelijk of heb ik gelijk? Waarom dacht u dat ze mij als reviewster hebben aangesteld? Nu u weer. En dan ik nog een keer natuurlijk, want ik heb het laatste woord. Staat in mijn taakomschrijving.

In dat geval hebben twee volwassen mensen deze aflevering van Buffy de Vampierslager niet alleen bekeken, ze hebben er ook over nagedacht en er vervolgens, in een waarschijnlijk van wederzijdse haat en nijd en stilistische kinnesinne totaal scheefgetrokken samenwerking, een synopsis van geproduceerd. Dat is al vrij ernstig, in termen van serieuze tijdverspilling. Uit het wijd open raam gooien van zonder al te veel extra moeite ook aan behartenswaardige zaken te besteden tijd.

U smijt net zo goed tijd uit het raam. Ik doe het ook. Elke keer als ik tv kijk, bijvoorbeeld, of de Vara Gids doorblader om te kijken of er nog iets te zien is deze week. Maar dit gaat verder.

In het definitieve komische horror draaiboek is er namelijk iemand zoals ik die de Vara vervolgens een ingezonden brief schrijft om eens te informeren hoe deze non-informatie nu eigenlijk tot stand komt. (“onformatie” typ ik wel eens, als ik informatie bedoel. Ik kan niet al te best typen.) En of we er misschien ook mee op kunnen houden voordat de wereld echt niet meer weet hoe het in elkaar zit. Ik heb het gelaten. Maar ik heb op het punt gestaan.

Informatie overkill en informatie overload. U kunt het ook.

Zo komen we aan die alsmaar groeiende volumes informatie waarvan we blijkbaar meer en meer, op meervoudig benaderbare manieren, afhankelijk aan het worden zijn. Want dat is het vervelende van informatie, als we niet uitkijken. Dat het nog veel meer informatie oplevert als je niet oppast.

Waarschijnlijk, hopelijk in elk geval, is het allemaal veel eenvoudiger. Tekstjes als die over Buffy en de Buffybot worden gewoon eenmalig in elkaar gesmeten in opdracht van de producent van de serie, waarna ze in een internationaal toegankelijke database worden gedumpt, netjes gerangschikt op nummer en titel van aflevering. Ongetwijfeld staat het allemaal op internet.

Maar hoe je het daarna ook wendt of keert, iemand heeft die teksten zitten schrijven en iemand heeft ze vervolgens in het Nederlands zitten vertalen. We kunnen dan hoogstens hopen dat die vertaling maar één keer gebeurt en dat niet elke omroepgids van Nederland er iemand voor in dienst heeft of dat ze het, onafhankelijk van elkaar, elk in eigen beheer, door verschillende freelancers laten doen.

In dat geval zijn die overigens ook slecht bij hun verstand als ze het onderling niet allang op een akkoordje hebben gegooid.

Als jij nou deze week de Star Treks doet, dan neem ik de Ally McBealsen wel. Nu ik erover nadenk zijn ze trouwens ook niet goed bij hun hoofd als ze zich druk maken over wat er in die Engelse teksten staat. Je maakt die dingen toch gewoon op voorraad? Dertig in een verloren uurtje, met één hand op je rug en een blinddoek om.

De bemanning van de Enterprise ontdekt vreemde verschijnselen op een onbekende planeet. Hoe verkeerd kan dat gaan? Wist opa ook al, toen die in zijn tijd de Lassies deed. Lassie ontdekt een overstroming en redt een gezin van de verdrinkingsdood. Lassie ontdekt een milieuramp en redt een dorp van de verstikkingsdood. Lassie ontdekt een atoombom in de kelders van het Witte Huis en redt het totale Noord-Amerikaanse continent van de volledige vernietiging.

Nou ja, goed, je moet het niet te ver doordrijven natuurlijk. Afgezien daarvan is het in de meeste gevallen op voorhand altijd prijs. Ally McBeal raakt in de knoop met haar emoties. Beknopt, to the point en kan nie fout nie. Zo gezien is die Buffy-tekst van daarstraks een zeldzaam juweel van verbeeldingskracht en toepasselijk bevreemdend taalgebruik. Je moet er maar op komen, tenslotte, dat de wereld niet weet wat de waarheid is.

Zinloze informatie? Pure poëzie? Zegt u het maar. Ik weet langzaamaan echt niet meer wat de waarheid is. We kunnen op z'n best hopen dat Buffy raad weet.

Want dat is het verschil u en mij en Buffy. Dat Buffy de zaak ook weer weet op te lossen. In de volgende aflevering van haar komische Amerikaanse actieserie.

Buffy vernietigt de Buffybot. De wereld weet precies hoe het in elkaar zit.

Hoe zal dit aflopen? Don't fotget to watch next weeks episode: Eind goed, al goed. Same time, same channel

Naschrift.

Snel veldonderzoek leert dat bij deze teksten wel degelijk uit een centraal reservoir wordt geput. In een tweede tv-gids – van de Avro - vond ik exact dezelfde formulering. Het stukje was alleen iets uitgebreider. Er stond nog een zin voor en er stond nog een zin achter. Duidelijker wordt het er niet op en fraaier zeker niet. In al zijn isolement vind ik de zinloze zin uit de Vara Gids steeds mooier worden.

En ik begin te vermoeden dat Buffy er inmiddels in geslaagd moet zijn de verwarring scheppende Buffybot definitief uit te schakelen.

Want het is niet waar, hoor. Ik weet best wat de waarheid is.

Zal ik eens zeggen wat die Buffybot aan het doen was?

Ingezonden brieven schrijven.