ZINLOZE INFORMATIE [2]

                                  Of toch niet? Zinformatie...

Niet alle informatie die op het eerste gezicht zinloos mag lijken, is dat in werkelijkheid ook. Er bestaat informatie die iets te zeggen wil hebben en onder de microscoop vrij nietszeggend blijkt, maar er bestaat ook informatie die niets te zeggen lijkt te hebben en in werkelijkheid bijzonder informatief is. Informatie die informatie geeft over zichzelf. Dat kan op het eerste gezicht vrij onbenullig overkomen, maar het is meer dan het lijkt.

De categorie "Meldingen: er zijn geen meldingen".

MERZGM, zouden ze er in de informatietechnologie onmiddellijk van maken, want in de Aai-Tie zijn ze stapelgek op acroniemen. Vooral als die ook nog op een niet onmiddellijk voor de buitenstaander inzichtelijke manier esoterisch vloeiend uit te spreken zijn. Wilt u zich in één keer belachelijk maken in het IT-milieu? Spreek SQL uit als Es-Kjoe-El. Wilt u mee kunnen praten? Zeg Siekwul en presenteer nog een rondje mini-snickers.

Met andere woorden: murguzum. En murzugum is allesbehalve zinloos.

U kijkt op teletekst om te zien of er files staan tussen Eindhoven en Utrecht. Want u woont in Eindhoven en u wilt naar Utrecht, ik weet ook niet waarom. Nu staan er op dat traject altijd files, maar daar gaat het even niet om. Als u geluk hebt, wat in de praktijk nooit zal voorkomen, maar in theorie mogelijk is, is dit precies wat u te zien krijgt:

Meldingen. Er zijn geen meldingen.

Zinloze informatie?

Om de dooie dood niet. Dit is uiterst zinvolle informatie.

Want neem aan dat u alleen het woord Meldingen zag staan, gevolgd door een verder lege pagina. Wie garandeert u nu dat er geen storing is opgetreden in het meldingensysteem en dat er tussen Eindhoven en Utrecht intussen een file staat van Batadorp tot ‘s Hertogenbosch?

Alleen is die melding nooit doorgedrongen tot de teletekst-pagina's, want er is ergens tussen Hilversum en Eindhoven – waar, in die volgorde, de informatie vandaan komt en uw televisietoestel staat –  een opstopping opgetreden in het elektronisch dataverkeer. Die mogelijkheid bestaat, maar of het op dit moment - ‘currently’, een woord waar we het vroeg of laat ook dringend eens over moeten hebben – actueel is, dat weet u niet. Hoe zou u dat moeten weten?

Het antwoord is murzugum.

Murzugum vertelt u dat het systeem 'on-line' is en functioneert. Informatie die informeert over de informerende status van het informatiesysteem – een zekere mate van woordherhaling is bij dit thema onvermijdelijk. Het feit dat er niets wordt gemeld is puur te wijten aan het gegeven dat er momenteel niets te melden is. Dat wordt u gemeld.

Hetzelfde geldt, nu we het toch over de combinatie van data- en wegverkeer hebben, voor de file-waarschuwingspanelen boven de vaderlandse snelwegen. Amersfoort via A28: filevrij. Ik denk dan ook wel eens, je bent toch een file-waarschuwingsbord? Hou dan je mond als je niks te file-waarschuwen hebt. Hoef ik ook niet te kijken of je wat te zeggen hebt en kan ik gewoon op mijn medeweggebruikers blijven letten, want daar zit er ook regelmatig een tussen die beter een SMS’je had kunnen krijgen dat het vandaag minder verantwoord is de weg op te gaan. PS’je: Morgen ook niet, trouwens.

Maar goed. Als er niks op dat bord te zien zou zijn geweest, had het ook stuk kunnen wezen. Dat kan ik niet controleren en dat kunt u ook niet. En dus zegt het dat het niks te zeggen heeft. Of het zegt “Draag altijd uw autogordel.” Dat is net zo goed een paar keer nix.

“Vandaag is het woensdag.” Had ook gekund. Dat weten de meeste mensen op woensdag ook al. Inhoudelijk volkomen overbodige, zinloze, zo niet zinledige informatie. Maar het gaat niet om de inhoud. Het enige dat telt, is dat er iets gezegd wordt. Zodat u weet dat er iets gezegd zou worden als er iets te zeggen was geweest.

Muzurgum. Als de technologische vooruitgang de aanhoudende vlucht neemt die hier en daar door de erven Chriet Titulaer in hedendaagse tegenvoeters van de Taptoes en Blikopeners uit een ver verleden wordt voorspeld, dan geef ik u op een ouderwets houthoudend papieren briefje dat u binnen nu en vijf jaar overspoeld gaat worden met elektronische informatie van het type muzurgum. We gaan, collision-course, een tijd tegemoet waarin we onophoudelijk meldingen-er-zijn-geen-meldingen-meldingen krijgen van onze strijkijzers en stofzuigers, van onze wasmachines en garagedeuren. Van onze grasmaaiers en deursloten, van onze vuilnisvaten en brievenbussen. Om over onze auto's maar helemaal te zwijgen. Don't worry about me. I'm okay, I am functioning fine. It’s just that currently there ain’t nothing to report at this particular point in time. Dus had ik het ook kunnen laten, maar dan had u weer met de helpdesk zitten bellen.

“Mijn koelkast zegt niks meer. Kan dat kwaad?"

Murzugum. Beetje binnensmonds uitspreken. Mompelen, meer. Gaat goed. Probeer maar. Nu alleen nog een duidelijk, niet mis te verstaan en in alle omstandigheden onmiddellijk inzichtelijk visueel hulpmiddel om aan te geven dat het systeem currently on-line is maar momenteel niks te melden heeft. Knipperend cursortje? Pictogrammetje? Betekenisvolle tekstkleur volgens stoplicht-model? Groen is alles in orde, rood betekent storingen op de lijn? Daar komen we ook nog wel uit.

Ik heb de tijd meegemaakt waarin anderszins weldenkende mensen zich serieus het hoofd zaten te breken over verantwoorde vertalingen voor een uiterst overneembaar, aangenaam exotisch en los van dat alles domweg goed gebekt begrip als “cursor” (en slapeloze nachten hadden over de keuze tussen symbool, teken, beeld, afbeeldinkje of toch gewoon maar pictogram). Dat is currently nauwelijks nog een probleem. Ik heb het ze voorspeld. Ze wilden me niet geloven.

Aanwijzer? Plaatsbepaler dan? Okee, ik doe nu even gek, ja? Positioneur? Doe nou toch geen moeite, zei ik. Ze waren niet te stoppen. Indicator, liepen ze door de gangen van het IBM Nederland Hoofdkantoor te mompelen. Blinker, stippelaar, puntertje. Pinker - maar dat was een Belg op werkbezoek die dat voorstelde.

We vinden wel wat, we vinden wel iets om zonder enig mogelijk misverstand aan te geven of er actueel geïnformeerd wordt of dat er sprake is van een tijdelijke informatiestop. Ik hoop alleen dat het niet zo’n idiote smiley wordt. Want dan heb je, in de hogere resolutie die vandaag de dag op geen enkel personal device nog een probleem is, al gauw een grijnzende smurf en die tuinkabouters hebben al genoeg ellende aangericht. Maar nu we daar toch terecht zijn gekomen… Een geanimeerd pictogrammetje in de vorm van een al dan niet stromende waterkraan?

Het is zo gek nog niet. Ik vind het net zo verschrikkelijk als u het waarschijnlijk vindt. Maar het is wel raak. Een waterkraan. Maar dan zonder smurf. Mag het alstubelieft zonder smurfen? Waar komt die murzugum toch vandaan?

Murzugum… Het is het soort geruststelling waarvan we steeds meer afhankelijk en uiteindelijk ook doodziek zullen worden. Naarmate we ons leven meer en meer laten inrichten en vercomfortabiliseren door apparaten waarvan we in feite onthutsend weinig begrijpen. Want geef toe, wie van u kan mij uitleggen hoe een telefoon functioneert? Het maakt ook niet uit dat u dat niet weet. Dat wist Lassie indertijjd ook niet. Die deed Bloef en de operator (telefoniste) verbond door naar de plaatselijke sherrif (veldwachter). Techniek moet het leven makkelijker maken, niet ingewikkelder. Je trapt de hond op zijn staart in Maastricht, hij blaft in Amsterdam. Zo werkte ooit de telegraaf. Maar dan zonder hond, in de woorden van de dichter. Wat maakt het uit of ik begrijp hoe het werkt? Zolang ik er maar mee om kan gaan.

Want dat is waar het uiteindelijk om draait. Of we straks, dankzij of ondanks al die muzurgums van apparatuur waar we ons alsmaar meer aan overgeven – ik ben on-line, you have nothing to currently worry about, go to sleep, go to sleep  – werkelijk rustiger kunnen gaan slapen. Want ook zinvolle informatie kan, op den duur, tamelijk zinloos worden.

Uiteindelijk zijn het woorden, in laatste instantie is het – doodgewoon – taal. En taal heeft andere bedoelingen. Taal wil uiteindelijk iets te zeggen hebben waar u en ik nog niet op waren gekomen. Niet iets waar we eigenlijk met z’n allen al min of meer van uitgingen.

Zeg hetzelfde woord vaak genoeg achter elkaar en elk woord wordt even zinloos. Murzugum… murzugum… Wazzeggu? Ik dagdadduwazei?

Het zijn de zinnen die het woord zin geven. Op zichzelf? Zinloos… Zinverloren. Zinledig. Zinzoekend. Elk woord is op weg naar een zin.

Ik ga u een geheim verklappen. Hebt u wel eens geprobeerd iets op te schrijven en dan lukt dat niet omdat u het juiste woord niet kunt vinden? Dat komt omdat u de verkeerde volgorde hanteert. U wilt  een zin en u zoekt naar een woord. Dat werkt voor geen cent.

Eerst moet u het woord weten. De zin schrijft zich vervolgens vanzelf.

Probeer maar.